Geçenlerde
dedemin ‘Nalbant Ehliyetnamesi’
elime geçti. 1949 yılında verilmiş. Ehliyetnamenin üzerinde, hangi kanuna ve
nizamnameye göre verildiği yazılı. Merak etim ve ilgili kanunu 16.12.1937
tarihli Resmi Gazetede buldum. 3277 sayılı kanunda “Nalbantlık yapabilmek için Askerî veya mülkî Nalband mekteblerini
bitirmiş veya kurs görmüş olmak lâzımdır. Ecnebi memleketlerde nalbandlık
tahsil etmiş olanlar ehliyet imtihanına tabidirler” denilmektedir. Aynı
kanunda nal ve mıh yapımı için aranacak şartlar, nalbantlık yapanların denetimi
ve uygulanacak müeyyideler detaylı olarak yer almaktadır.
Babamın
anlattığına göre dedem nalbantlık mesleğini kayınpederinden öğrenmiş. Esas işi
at ve öküz arabası imalatı ve tamiri olan dedem bu arada arabalara koşulan
öküzleri ve atları nallamaya başlamış. Köye gelen veteriner, Nalbantlık
Ehliyetnamesi olmadan nalbantlık yapmasının yasak olduğunu söyleyince
Haydarpaşa’daki İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesine bağlı Nalbantlık
Okuluna yazılmış. Üçer ay, iki dönem süren kurs sonunda yapılan sınavla
Nalbantlık Ehliyetnamesini almaya hak kazanmış.
Dedemin
nalbantlık yaptığı zamana ben de yetiştim. Nalbant sadece nal çakmaz, hayvanın
tırnaklarının ve ayağının bakımını ve varsa ayaktaki hastalığın cerrahi
tedavisini de yapar. Erkek danaların kısırlaştırılarak öküze dönüştürülmesini
de nalbantlar yapardı.
Traktörün
olmadığı dönemlerde tarlalar karasaban veya pullukla sürüldüğünden ve taşıma
işlerinde çeki hayvanlarının gücünden yararlanıldığından nalbantlık mesleği
önem taşıyormuş. Bugün nalbantlık mesleğini yapan kişi sayısının çok az
olduğunu internetten öğrendim.
Çok
iyi hatırlıyorum, dedem nalbant aletlerini özel bir dolabın içinde saklıyordu.
Dedemden kalan aletlerin bazılarını hala saklıyorum. Bazen köye gelen
misafirlere bulmaca olsun diye gösteriyorum. Aletleri görenler ne işe
yaradığını bilemiyorlar. Dedemin nalbantlık tabelasını maalesef korumadık.
Bu
notları yazmamın bir amacı da, 70 yıl önce, bir mesleği icra edecek olanlarla
ilgili mevzuatın en ince ayrıntılarına göre nasıl düzenlendiğini ve uygulamanın
tavizsiz kontrol edildiğine dair bir örnek vermektir.
 |
| NALBANT EHLİYETNAMESİ |
